Słownik
nazw zawodów, stanowisk, funkcji, stanu itp.
występujących w dokumentach genealogicznych pisanych cyrylicą przez Polaków
(niektóre z poniższych słów są nowotworami językowymi, których nie ma w słowniku rosyjskim)

А б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я

администратор прихода – administrator parafii
администраторъ прихода содержающий акта гражданского состояния – administrator parafii utrzymujący akta stanu cywilnego
aкушерка - akuszerka
аптекаръ - aptekarz
арендаторъ –dzierżawca
арендатор пропинаціи – dzierżawca propinacji
арендатор карчмы – dzierżawca karczmy,
арxіепископъ - arcybiskup

башмачник – szewc, trzewikarz (przestarzałe)
батрак - parobek
благочиние – dekanat
благочинный - dziekan
бомбардиръ – bombardier
бондаръ, бочаръ – bednarz
боровый – borowy (gajowy)
бочаръ, бондаръ – bednarz
булочникъ, пекар – piekarz
бургемистръ – burmistrz
бухгалтер – księgowy, buchalter

вдовъ, вдовый – owdowiały, он вдовъ - jest wdowcem
викарий, викариемъ – wikary (wikariusz), przez wikarego, местнымъ викариемъ – przez miejscowego wikarego (wikariusza)
винокур - producent (wytwórca) spirytusu владельцевъ фолварка – właścicieli folwarku
владелецъ – właściciel, частный владелец – właściciel cząstkowy, oбоихъ частныхъ владелцевъ – obu właścicieli cząstkowych, міълкоміъстный влаіъелец – drobny właściciel, drobna szlachta, szlachta szaraczkowa
влостянинъ – włościanin
войт гмины – wójt gminy
выроботокъ – wyrobnik ?, w słowniku nie ma
гвоздзярзъ - rzemieślnik kowalski wytwarzający gwoździe
герольдмейстер - (heroldmistrz) Должностное лицо, возглавлявшее департамент герольдии – urzędowa osoba kierująca departamentem heroldii
гончаръ – garncarz
горнорабочий - górnik
городской кассиръ - skarbnik miejski
горшеченикъ - garncarz
граф – hrabia

дворникъ – dozorca, stróż
дворянинъ – szlachcic
девица – panna, благородных девиц – szlachetnie urodzonych panien
делопроиздовитель – referent, urzędnik
директор млына – dyrektor młyna, заведующий паровую мельницу – zarządzający młynem parowym,
доктор медуцины – doktor medycyny
домовладелец - gospodarz, właściciel domu, kamienicznik
домохозяин – 1) (przestarzałe) gospodarz, 2) właściciel domu, kamienicznik
дорожникъ – dróżnik, шосейный дорожникъ - dróżnik drogowy
дорожный мастеръ – dróżnik
досмотрщик - celnik
дрожкаръ – dorożkarz, извозчик (исвощикъ) – dorożkarz

емеритъ, эмеритъ – emeryt

живодер – hycel, rakarz

забойщик – rębacz, górnik przodowy
заведующий винной лавкой - kierownik sklepu monopolowego
заведующий паровую мельницу – zarządzający młynem parowym, директор млына – dyrektor młyna,
загродникъ – zagrodnik
закрыстіянъ – zakrystianin
заработки - praca najemna, zazwyczaj czasowa i poza miejscem stałego zamieszkania
защитникъ – obrońca (adwokat), patrz: поверенный
землевладелец – właściciel ziemski, ziemianin, крупый - wielki, obszarnik, мелки – drobny właściciel ziemski, drobny ziemianin, участковый землевладелец – cząstkowy ziemianin
земледелецъ – rolnik, крестянинъ земледелецъ – chłop rolnik, посадник земледелецъ - rolnik posadnik, обоих земледельцев изъ – obu rolników z, земледельца изъ колонии – rolnik z kolonii, земледельца изъ деревнии – rolnik ze wsi. Загродникъ – zagrodnik, частный земледелецъ – rolnik cząstkowy
землемер, земліъмеръ – mierniczy, geometra
золотыx делъ мастеръ – złotnik,

ид секретаря – po sekretarza (?), pełniący obowiązki sekretarza
извозчик (исвощикъ) – dorożkarz, дрожкаръ - dorożkarz
инженеръ – inżynier
исправляющий обязанности – (И.о.) – pełniący obowiązki (po),

каменный мастеръ – murarz, majster murarski
каменщикъ - murarz
каменотёс - kamieniarz
камергер - szambelan
карбовый – karbowy (nie ma w słowniku rosyjskim), w polskim – ekonom, zarządzający
каретникъ – majster od powozów, kaletnik (ale także wozownia, powozownia)
карчемникъ – karczmarz (nie ma w słowniku rosyjskim)
кассиръ – kasjer
кафельный подмастеръ – podkmajster kaflarski
кирпичникъ – ceglarz
ключаръ – zakrystian, kościelny
кожевнuк кожевенник – garbarz, кожевенный подмастер – czeladnik garbarski,
кожедёр – hycel, oprawca
колесникъ – kołodziej, stelmach
колонистъ – kolonista
коморник – komornik (chłop)
коммерсантъ – handlowiec
кондиторъ- cukiernik
кондукторъ железной дороги – konduktor kolei żelaznej
конюxъ – koniuch, stajenny
кочмаръ – karczmarz
крепостной – pańszczyźniany, chłop pańszczyźniany, крепостные крестьяне – chłopi pańszczyźniani
крестьянин – chłop, wieśniak, włościanin, обу крестьянъ земледельцевъ – obu chłopów rolników, крестянинъ земледелецъ – chłop rolnik, крестьянин доживотникъ – włościanin dożywotnik, хлебопашец – rolnik, крепостной – pańszczyźniany, chłop pańszczyźniany, крепостные крестьяне – chłopi pańszczyźniani, поземельные крестьяне – chłopi rolnicy ?
кровельщикъ – dekarz, dacharz
кувникъ – kowal (niepoprawnie)
кузнецъ – kowal, także кувникъ (niepoprawnie)
купецъ - kupiec
курат – proboszcz , ksiądz katolicki mający prawo do spowiadania i opiekowania się wiernymi
кучеръ –furman, woźnica, stangret

лавка – sklep, patrz лавочникъ – sklepikarz
лавочникъ – sklepikarz, содерщать лавку – prowadzić sklep, sklepik, лавка – sklep, sklepik, заведующий винной лавкой - kierownik sklepu monopolowego
лакей – lokaj, локай
лесникъ – gajowy
лесный сторожъ, ліъсный сторожъ – strażnik leśny, gajowy
лесовик – myśliwy, leśny
лесовод - leśnik
лесорубъ - drwal
литейщикъ – odlewnik
литографъ – litograf

магазынеръ – magazynier
малоземледелецъ – małorolny, drobny rolnik
маляръ, комнатный маляръ –malarz, malarz pokojowy
мастеръ – majster, mistrz, дорожный м. – dróżnik, золотыx делъ мастеръ – złotnik, каменный м. – murarz, master murarski, оруженный м.- rusznikarz, сапожный м. – szewc, majster szewski, часовыx делъ мастеръ – zegarmistrz, шлюсарски м. – mistrz, majster ślusarski
медник – miedziownik, pobielacz, cynkownik
мелкономестный – o niewielkim majątku ziemskim, o niewielkiej posiadłości, мелкопоместное дворянство, мелкопомиестные владельцы drobna szlachta, szlachta szaraczkowa
мельникъ – młynarz, міъльникъ
механикъ – mechanik
мещанинъ, міъщанинъ – mieszczanin, обоих мещанъ – obu mieszczan
митрополитъ – metropolita
міъльникъ – młynarz, мельникъ
младший унтер-офицер – młodszy podoficer (w piechocie i kawalerii),
младший урядник – młodszy podoficer (kozacki)
младший фейерверкер – młodszy ogniomistrz (w artylerii),
могильщикъ – grabarz
мясникъ – rzeźnik, мясный мастер – mistrz rzeźnicki,
мясный мастер – mistrz rzeźnicki, мясникъ – rzeźnik,

наборщикъ – zecer, składacz
надсмотщикъ – nadzorca, dozorca, strażnik, надсмотщикъ акцызы – nadzorca akcyzy
настоятель - proboszcz, настоятель прихода содержащий книги gражданского состояния– proboszcz parafii utrzymujący księgi stanu cywilnego, настоятель прихода – proboszcz parafii, местнымъ настоятелемъ – przez miejscowego proboszcza
нижние чины – szeregowcy
нищій – żebrak
нотариус – notariusz

обер полицмейстеръ – naczelnik (komendant) policji w miastach gubernialnych i dużych miastach, jego urząd to kancelaria, patrz полицмейстер
обіъздный акцизный – objazdowy poborca akcyzy
объіъздчик лесной – strażnik leśny, объіъздчик лошадей – ujeżdżacz, objeżdżacz
обозник – wozak, woźnica taborowy
обозный - taborowy
обойщикъ – tapicer
овчаръ – owczarz
однодворец – drobny szlachcic na kresach, włościanin
околоточникъ, околодочник – cyrkułowy (околот - cyrkuł), dzielnicowy = kierownik referatu dzieelnicowych
ополченецъ – żołnierz pospolitego ruszenia
оруженный мастеръ - rusznikarz
осмотрщик вагонов – rewident wagonów
органистъ – organista, приходский органистъ – organista parafialny,
оруженный мастеръ – rusznikarz,
откупщикъ - dzierżawca
официалист – urzędnik (niższy), частный официалист – urzędnik prywatny
официантъ – kelner

паробекъ дворскій – parobek dworski, паробкомъ - parobkiem
пахарь – oracz
пекаръ – piekarz, булочникъ – piekarz
пенсионеръ - emeryt
переплётчик - introligator
перчаточникъ – rękawicznik
печникъ – zdun
пивоваръ – piwowar
писаръ гминный – pisarz gminny
писец – pisarz, kopista, skryba
писмоводитель - sekretarz
плотник – cieśla, плотничий мастер - majster ciesielski
плотничий мастер - majster ciesielski
поваръ - kucharz
поверенный – pełnomocnik, plenipotent, присяжный поверенный – adwokat, частный поверенный – obrońca sądowy (przest.), защитникъ – obrońca (adwokat)
повивальная бабка – położna, babka
поденщик – robotnik dniówkowy, wyrobnik
поденщица – wyrobnica, robotnica dniówkowa
подмастеръ – czeladnik
подсудокъ – podsędek
позолотник – pozłotnik (rzemiślnik zajmujący się pozłacaniem przedmiotów)
полицмейстер, полицеймейстер – policmajster, naszelnik (komendant) miejskiej policji w porewolucyjnej Rosji, patrz обер полицмейстер
помещик – dziedzic, właściciel majątku, ziemianin, крупный помещик – obszarnik,
портниха – krawcowa
портной – krawiec
посадник земледелецъ - rolnik posadnik
поселенец, военный поселенец – osadnik, osiedleniec, zesłaniec, osadnik wojskowy
поселянин – chłop, rolnik, wieśniak
поссесор имении – właściciel majątku
почтальонъ – listonosz
прачка – praczka
предводитель дворянства – marszałek szlachty
предприниматель – przedsiębiorca
председатель – przewodniczący
прелатъ - prałat
преподобный - wielebny
призывной – poborowy
приказчикъ – sprzedawca, subiekt, oficjalista
прислуга – służąca, posługaczka (служанка) – przestarzałe
присяжный поверенный – adwokat
пристав – naczelnik policji
прихожанъ - parafian
пробощъ (настоятель) – proboszcz
пропинаторъ - propinator, posiadacz propinacji, dzierżawca monopolowego wyszynku napojów alkoholowych w dawnej Polsce
прядильщикъ – przędzalnik, przędzarz
псаломщикъ – psalmista, diaczek

работникъ – robotnik, сельский работник – robotnik wiejski,
работница - robotnica
разсыльный – goniec (?)
ратник – żołnierz pospolitego ruszenia
резчикъ - snycerz
решетникъ – dekarz ??? решетнина – łata dachowa, решетить – kryć dach łatami
ризничий - zakrystianin
ротмистръ – rotmistrz
рыбак - rybak
рыболовъ – rybak

садвоникъ – ogrodnik, sadownik
сапожник – szewc, сапожный подмастер – czeladnik (podmajster) szewski, мастеръ сапожникъ, сапожный мастеръ – majster szewski,
сапожный мастеръ – szewc, majster szewski
священник – duchowny, ksiądz
сіъдіъльщикъ, седельщикъ – siodlarz, rymarz
сельский экономъ – wiejski ekonom, экономъ – ekonom
селянин – wieśniak, chłop, gospodarz
скотникъ – oborowy
слесаръ – ślusarz
словолитецъ, словолитчик – odlewacz czcionek, odlewnik czcionek
словолитчик, словолитецъ– odlewacz czcionek, odlewnik czcionek
слуга – sługa, костельный слуга – sługa kościelny
служитель – służący, sługa, местные костельные служители – miejscowi słudzy kościelni, служитель дворскій – służący dworski, церковный служитель służący (sługa) kościelny, фольварчный служитель – służący folwarczny, robotnik folwarczny
советникъ – radca, действительный статский советник - rzeczywisty radca stanu, надворный советникъ – radca dworu
cолдат – żołnierz, отпускным по билету солдатом - urlopowanym żołnierzem, отставной солдат – emerytowany żołnierz, зачислен по воинской повинности в ополчение – zaliczony do służby wojskowej w pospolitym ruszeniu, запасный рядовой – szeregowiec rezerwy, времиенно отпускный , запасный жолнеръ – nieprawidłowo, żołnierz rezerwy, увольненый в запасъ арміи солдатъ – żołnierz zwolniony do rezerwy
сoлдатка – żona żołnierza, żołnierka
смотритель – dozorca, nadzorca, тюремный цмотритель – dozorca (strażnik) więzienny, стационнзй смотритель – zawiadowca stacji pocztowej,
сослове – stan (chłopski, szlachecki), какого сословя – jakiego stanu
управляющій имњніемъ Ржещувекъ - zarządca majątku/dóbr Rzeszówek
столоначальникъ – naczelnik działu, kierownik referatu (przestarzałe)
столяръ – stolarz, столярный подмайстер – podmajster stolarski
сторож – strażnik, stróż, dozorca,, wartownik, с. ночный - s. nocny, с. лесной - gajowy
стражник – (przestarzałe) policjant (wiejski) do 1917r., strażnik,
стражникъ тюрмы - strażnik więzienny
стрелочникъ – zwrotniczy
судебный приставъ – komornik
судебный следователь – sędzia śledczy
суконщикъ – sukiennik, handlarz suknem
счетоводъ - rachmistrz

типографъ – drukarz, типографъ бумажных обоевъ – drukarz papierowych tapet,
ткачъ – tkacz
токарь – tokarz
торговецъ - kupiec, handlowiec, handlarz, крупный т. - poważny kupiec, миелкий т. - drobny kupiec , уличный т. - sprzedawca uliczny, przekupień
трактирщикъ – oberżysta, karczmarz, szynkarz, knajpiarz
тюремный надзиратель – dozorca więzienny,

управляющий именіемъ – zarządca majątku
участковый пристав - naczelnik cyrkułu (нристав – naczelnik cyrkułu, policji)
учитель – nauczyciel, учитель начального училища – nauczyciel szkoły podstawowej,
учитель начального училища - nauczyciel szkoły podstawowej

фельдшеръ – felczer, ротный ф. – kompanijny felczer,
фольварчный служитель – służący folwarczny, robotnik folwarczny

хлебопашец - rolnik
xлебопиек - piekarz
хозяинъ, xозяйнов – gospodarz, gospodarzy, oбои хозяева – obaj gospodarze, обоих хозяевъ – bu gospodarzy, обоих хозяйновъ – obydwu gospodarzy

цирюльник – cyrulik, balwierz, golibroda

часовщикъ – zegarmistrz, часовых делъ мастеръ – mistrz zegarmistrzowski
часовыx делъ мастеръ – zegarmistrz
частный владелецъ – właściciel cząstkowy, мелкій владелецъ – drobny właściciel (drobny szlachcic ?)
чернорабочий – robotnik niewykwalifikowany, niewykwalifikowany
чиновник – urzędnik, чгс = чиновник гражданского состояниа – urzędnik stanu cywilnego, чиновник акцизнoго управления – urzędnik urzędu akcyzy
чиншевый земледелец – rolnik czynszowy
чулочникъ – pończosznik

швейцаръ – portier
швецъ – krawiec
шункаръ (шынкаръ - niepoprawnie) - szynkarz
шлахтичъ – szlachcic, мелкой шляхтич – drobny szlachcic, шляхетского званія – stanu szlacheckiego,
шлюсарски мастеръ – majster ślusarski
шляпочникъ – kapelusznik
шорникъ – rymarz, siodlarz
штейгеръ – szytagar
шубных делъ мастеръ – mistrz futrzarski, kuśnierz

фабрикантъ - fabrykant
фельдшеръ - felczer
форналь - fornal

экономъ – ekonom, сельский экономъ – wiejski ekonom
эмеритъ, емеритъ, – emeryt

ямщикъ – woźnica, furman, stangret, pocztylion
 

А б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я

Olsztyn 20 sierpnia 2008r. ©  Jerzy Cieśla

Biblioteka Potyczek z Genealogią

Data pierwszej publikacji: 20.VI.2008

Data ostatniej aktualizacji: 26.XI.2009