Na stronach internetowych o Stankiewiczach nie znalazłam gałęzi tego rodu herbu Ostoja. Znalazły się jedynie informacje o dwóch przedstawicielach tej rodziny mających swoje biogramy w Polskim Słowniku Biograficznym – Wacławie, leśniku i jego synu Władysławie, weterynarzu. Inną osobą z tej rodziny pojawiającą się na stronach internetowych jest Helena z Zanów, żona Kazimierza Stankiewicza, właściciela Berżenik koło Dukszt, syna Wacława Stankiewicza leśnika. W wspomnieniach spisanych przez Wojciecha Wiśniewskiego, mówi głównie o rodzinie Zanów, gdyż pewnie ta rodzina interesowała przede wszystkim autora książki i czytelników. Znacznie mniej miejsca poświęca natomiast Stankiewiczom - rodzinie męża. Więcej pisze jedynie o teściach i Adamie Hrebnickim, swoim sąsiedzie. W Internecie są już informacje o nim i jego żonie, jednej z sióstr teścia Zanówny, Stanisławie Stankiewicz. Był on słynnym pomologiem i mieszkał w Raju (lit. Rojus), części Berżenik, którą wniosła mu w posagu żona, gdzie mieści się obecnie muzeum mu poświecone. Można też znaleźć w sieci zdjęcia z kwatery Stankiewiczów na cmentarzu w Duksztach.
Dzięki kwerendzie w archiwach wileńskich znany jest rodowód Stankiewiczów herbu Ostoja, sięgający XVIII w. Jan Stankiewicz pochowany w Duksztach miał rodzeństwo, ale nie ma z tą rodziną kontaktu, podobnie jak z rodziną jego żony – Konstancji Bejnar. Był leśnikiem powiatowym, ale zajmował się też handlem i kupił w latach 60 - tych XIX w. Berżeniki. Miał kilkoro dzieci. Jego syn Wacław też leśnik - przed wojną był Naczelnikiem Wydziału Urządzania Lasów w Departamencie Leśnictwa w Ministerstwie Leśnictwa (biogram w Polskim Słowniku Biograficznym) i kazał gospodarować w Berżenikach synowi Kazimierzowi, który ożenił się z Heleną z Zanów z Dukszt (Pani na Berżenikach). Ich syn Józef, mieszkający w Warszawie jest ostatnim po mieczu przedstawicielem tej linii Stankiewiczów herbu Ostoja, wywodzącej się od Jana Stankiewicza. Drugi syn Władysław był weterynarzem (Polski Słownik Biograficzny), nie miał dzieci. Siostra Janina wyszła za mąż za Tyszkiewicza, jej potomkowie żyją w Warszawie.
Jan Stankiewicz miał jeszcze syna Władysława, pochowanego w Duksztach, mającego potomków po kądzieli, oraz córki: wspomnianą już Stanisławę, która wyszła za mąż za Adama Hrebnickiego, Konstancję, która wyszła za mąż za Karola Pretkiela, Helenę, moją prababcię, żonę Wincentego Krażowskiego, znanego w Inflantach Polskich weterynarza.

  
Cmentarz w Duksztach, deskami przykryte krypty Rudominów-Dusiackich, które znajdowały się pod kościołem.

 

*****

"Kazimierz zbudował nowoczesny świniarnik z zagrodami dla macior. Sprowadziliśmy knura z Doświadczalnej Stacji Zarodowej w Świsłoczy. Każda maciora miała imię. Świnkami opiekowała się Rozalia, która przygotowywała im strawę w parniku, czyściła i doglądała. Ludzie ze wsi uważali, że to pańskie fanaberie, nie rozumieli, że zdrowe potomstwo zależy od czystości macior. Kiedy Stefcia pozwoliła mi opiekować się ptactwem, zaczęłam prowadzić racjonalną i planową hodowlę rasowych kur.26 krów, 32 owce..."
H. z Zanów Stankiewiczowa

                                                                                                                                                                                

Widok na Berżeniki z dwoma budynkami dworów zniszczonych w I wojnie światowej

 Zachowany do dzisiaj przedwojenny budynek gospodarczy w Berżenikach

 

*****

"Nie starczyło pieniędzy, żeby cały dwór postawić z drzewa, wiec miejscowym zwyczajem robił coś w rodzaju cegieł z wrzosu i gliny. Mimo iż suszył je na słońcu, długo trzymały wilgoć i w zimie ściany pokrywały się szronem. Dom budował ze starowiercami, specjalistami od przycinania desek, krokwi i gontów. Tak przez dwa lata budował dwór ( 1922-23)."
Helena z Zanów Stankiewiczowa


Pozostałości tego dworu dzisiaj, Berżeniki

Oto w skrócie historia rodziny Krażowskich:
Odziedziczyłam po mojej babci, Marii Łaszkiewicz z Krażowskich 1-voto Brodzkiej dokument z 1823 r. potwierdzający szlachectwo mojego pradziadka Wincentego Krażowskiego, właściciela – Krażowa czyli Gateni w gminie Demene na Łotwie (dawna Semigalia) przy granicy łotewsko-litewskiej. Folwark ten był kupiony przez niego około w latach 80- tych lub 90- ych XIX w. Przedtem Wincenty i Helena ze Staniewiczów mieszkali w Grzywie (łot. Griva), obecnie jest to lewobrzeżna dzielnica Dyneburga (Davgapils na Łotwie, rosyjski Dźwińsk).
Folwark należał do rodziny do 1945 r. Zimy spędzano w Dyneburgu, w kamienicy należącej do Heleny. Wincenty Krażowski (1858- 1937) ukończył uniwersytet w Dorpacie (Tartu w Estonii) ze złotym medalem. Cieszył się sławą dobrego weterynarza i był zatrudniany przez okolicznych ziemian hodujących bydło. We wspomnianym dokumencie Krażowscy mają herb Święczyc. Dalej wymienione są wsie, gdzie mieszkali, Oksztyny (Okstyny według Słownika Królestwa Polskiego) – prawdopodobnie dzisiejsze Akstinai na północ od Kauliakai, powiat Rosieński (dzisiejsze Raseinai na Żmudzi, blisko jest też Šiluva - Szydłów - ośrodek kultu Matki Boskiej). Krażowscy osiedli tam od 1501 r. W XVIII w. kupili od Narbuta Rukszę (Ruksze według słownika, dzisiejsze Reksciai), pow. Rosieński, na południe od Saukotasi. Obie wsie zostały utracone w XIX w. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego z 1888 r. podaje, że Oksztyny należały do Billewiczów.




Wincenty Krażowski miał brata, który wyemigrował do Ameryki. Siostra wyszła za mąż za Paleckiego, profesora Politechniki Warszawskiej. Nie ma kontaktu z tymi rodzinami. Syn Wincentego, Michał Krażowski był profesorem chemii w Rydze. W okresie międzywojennym pracował w spółce handlującej węglem, która sprzedawała polski węgiel Litwie, która oficjalnie nie utrzymywała z Polską żadnych stosunków. Występuje jako Michał K. we wspomnieniach Tomasza Zana jako ten, który pomógł mu nawiązać potrzebne kontakty w Rydze na początku wojny. Michał Krażowski kupił działkę w Rydze, na której stał drewniany domek i wybudował z przodu dwa domy około 1937 r. Lato spędzał w Krażowie, po śmierci ojca zajmując dom z wieżą. Jego córka, Helena Knotowa ukończyła przed wojną grafikę na Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego syn Wiktor był nauczycielem, a wnuk Florian Krażowski jest dyrektorem fabryki puszek rybnych w Valdemārpils. Córka Jadwiga jest chemikiem, a wnuczka Ilze Bule artystą plastykiem, zajmuje się sztuką włókna i pracuje z niepełnosprawnymi. Siostry Michała to Stanisława Przedrzymirska, zmarła w Gateni, miała córkę Helę Malinowską, lekarkę oraz Maria Łaszkiewicz 1-voto Brodzka (1891-1981), artysta plastyk zajmujący się tkaniną, która studiowała w Paryżu u rzeźbiarza Emile’a Bourdelle’a, autora pomnika Mickiewicza w Paryżu. Moja babcia miała dwóch synów Zdzisława i Tomasza. Najmłodsza córka Wincentego i Heleny to Anna Weinzieher, która zmarła w Warszawie.

Stankiewicze i Krażowscy- album

Maria Brodzka-Bestry, 7 sierpnia 2009
Fotografie: M. Brodzka-Bestry i archiwum rodzinne
 _________________________________________________________________________________
 

ZAPROSZENIE

Katalog wystawy

Prof. Adam Hrebnicki (II) Zapisano przez Stanisława Hrebnickiego ze słów Adama Hrebnickiego w Raju w sierpniu w 1936 roku.
O Hrebnickich, informacje genealogiczne zebrane przez Kazimierza Hrebnickiego - przepisane z rękopisu
Julia Doktorowicz-Hrebnicka Rejmanowa
Drzewo genealogiczne rodu Doktorowicz-Hrebnickich
Adam Hrebnicki - album
Hrebniccy, album
W kamieniu zapisane - koniecznie zobacz !!!
Opuszczone gniazda
Powrót na główną